Σαρμύντο, Ντομίνγκο Φαουστίνο

(Sarmien-to). Αργεντινός παιδαγωγός, πολιτικός και συγγραφέας (Σαν Χουάν 1811 - Ασουνσιόν, Παραγουάη 1888). Σε ηλικία 18 ετών πήρε μέρος στους αγώνες που ξέσπασαν μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας, το 1816· δυο χρόνια αργότερα, για να ξεφύγει από τα χέρια του νικητή caudillo Φατούρο Κιρόγκα, έφυγε στη Χιλή, όπου έζησε, κάνοντας το δάσκαλο, τον εμποροϋπάλληλο και τον εργάτη ορυχείων, ως το 1836, οπότε μπόρεσε να επιστρέψει στο Σαν Χουάν εκεί ίδρυσε το πρώτο του σχολείο και την πρώτη εφημερίδα του El Zon-da- το 1840, αφού καταδιώχτηκε και φυλακίστηκε, κατάφυγε για δεύτερη φορά στη Χιλή και ξαναγύρισε στην πατρίδα του το 1851 για να καταταχτεί στο στρατό του Ουρκίσα, που τελικά ανάτρεψε τον τύραννο Ρόσας και εγκαινίασε για την Αργεντινή περίοδο ειρήνης και συνταγματικής διακυβέρνησης. Ο Σ. ήταν η μεγάλη φυσιογνωμία της περιόδου αυτής: το 1862 κυβερνήτης του Σαν Χουάν, το 1864 πρεσβευτής στο Περού και στις ΗΠΑ, το 1868 πρόεδρος της Δημοκρατίας. Σ’ αυτόν οφείλονται πολλές ειρηνικές και μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες, έργα για την ανάπτυξη και τον εκπολιτισμό της νεαρής αυτής δημοκρατίας της Νότιας Αμερικής. Σημαντικότερος όμως είναι ο Σ. ως συγγραφέας. Η ακμή της συγγραφικής του δράσης συμπίπτει με τη δεύτερη εξορία του στη Χιλή (1840 - 51): τα χρόνια αυτά έγραψε το Ο Φακούντο ή ο πολιτισμός και η βαρβαρότητα (1845), προσωπογραφία του τυράννου Φακούντο, που αποτελεί ανάλυση της αντίθεσης πολιτισμού - βαρβαρότητας, δηλαδή πόλης - υπαίθρου, και σύνθεση των βασικών δυνάμεων της αμερικανικής ζωής, και το Αναμνήσεις από την επαρχία (1850), το πρώτο αυτοβιογραφικό βιβλίο της αργεντινής λογοτεχνίας και έγκυρη μαρτυρία για ένα κόσμο και μια εποχή. Από τα μεταγενέστερα έργα του πρέπει ν’ αναφερθούν η μελέτη Συγκρούσεις και αρμονίες φυλών στην Αμερική (1833) με μεγάλη πολεμική και κοινωνική αξία. Τα έργα του Σ. συγκεντρώθηκαν σε πρώτη έκδοση σε 53 τόμους (1889 - 1909).